Oyun Terapisi

Oyun Terapisi Nedir?

Çocukların dünyayı anlamlandırma ve kendilerini ifade etme biçimi oyundur. Bu bağlamda oyun terapisi, çocukların yaşadıkları içsel çatışmaları, duygusal problemleri ve davranışsal zorlukları oyun yoluyla dışa vurmalarını sağlayan psikoterapötik bir yaklaşımdır. Çocuk, kendisini sözlü ifade etmek zorunda kalmadan oyun aracılığıyla duygularını, düşüncelerini ve yaşadıklarını yansıtır. Terapist ise çocuğun davranışlarını, tercih ettiği oyuncakları ve oyun kurgularını yorumlayarak çocukla güven ilişkisi kurar ve duygusal süreçlere eşlik eder. Böylece çocuk kendini tanıma, duygularını düzenleme, problem çözme gibi becerileri geliştirirken, aileler de çocuğu daha yakından tanıma fırsatı elde eder.

Oyun Terapisinde Kullanılan Materyaller

Oyun terapisi odasında her çocuğun gelişimsel ve duygusal ihtiyaçlarına hitap edebilecek çeşitli materyaller bulunur. Bu oyuncaklar sembolik anlamlar taşır ve çocuğun iç dünyasına ayna tutar. Kullanılan başlıca materyaller:

Hayvan figürleri (evcil, vahşi, deniz hayvanları)
Meslek gruplarına ait oyuncaklar (doktor seti, tamir aletleri, polis araçları)
Ev eşyaları, mutfak setleri
Kuklalar, bebekler, arabalar
Kum, hamur, bloklar
Sanatsal malzemeler (boya, kalem, kağıt)
Kukla tiyatrosu, drama nesneleri

Oyun Terapisi Hangi Yaş Grubuna Uygundur?

Oyun terapisi genellikle 2 ila 12 yaş arasındaki çocuklara uygulanır. Ancak gelişim düzeyi ve bireysel ihtiyaçlara göre bu sınırlar esnetilebilir.

Oyun Terapisinin Uygulandığı Başlıca Durumlar

Kaygı ve stres bozuklukları
Öfke kontrolü sorunları
Uyku, yeme ve tuvalet alışkanlığı problemleri
Alt ıslatma, parmak emme, tırnak yeme
Ayrılma anksiyetesi
Travma sonrası stres bozukluğu
Fiziksel veya cinsel istismar sonrası destek
Zorbalık yaşantıları
Kardeş kıskançlığı, boşanma süreci
Disleksi ve öğrenme güçlükleri
Otizm Spektrum Bozukluğu, DEHB
Zeka geriliği ve gelişimsel farklılıklar

Oyun Terapisi Türleri

Yönlendiren (Yapılandırılmış) Oyun Terapisi: Terapist seansı önceden planlar, yapılandırır.
Yönlendirmeyen (Çocuk Merkezli) Oyun Terapisi: Çocuğun oyun tercihlerine göre seans şekillenir.

Uygulanan Oyun Terapisi Ekolleri

Gelişimsel Oyun Terapisi
Carl Rogers Yaklaşımı
Adlerian Oyun Terapisi
Psikodinamik ve Psikanalitik Oyun Terapisi
Bilişsel Davranışçı Oyun Terapisi
Montessorie Temelli Oyun Terapisi
Filial Terapi
İlişki Merkezli Oyun Terapisi

Seçilen ekol, çocuğun yaşadığı soruna, gelişimsel düzeyine ve terapistin uzmanlık yaklaşımına göre belirlenir.

Oyun Terapisi Hangi Gelişim Alanlarını Destekler?

Sosyal-duygusal gelişim
Problem çözme ve karar verme becerileri
Özgüven ve öz düzenleme
Bağ kurma ve iletişim kurma
Ahlaki gelişim
Hayal gücü ve yaratıcı düşünce
Duygu farkındalığı ve ifade becerileri

Özel Eğitimde Oyun Terapisinin Yeri

Otizm, disleksi, DEHB, zeka geriliği gibi özel gereksinimli çocuklar için oyun terapisi hem duygusal destek sağlar hem de öğrenme süreçlerini destekler. Bu çocuklarda empati kurma, akran ilişkileri geliştirme, sosyal davranışları öğrenme gibi beceriler oyun terapisiyle desteklenebilir.

Oyun Terapisi Evde Uygulanabilir mi?

Evde destekleyici oyun etkinlikleri uygulanabilir; ancak tanı koymak, davranışları analiz etmek ve terapi sürecini yönetmek yalnızca uzmanlar tarafından yapılmalıdır. Yaşa göre önerilen oyunlar:

0-1 Yaş: Ce-ee, taklit oyunları, dokunsal oyunlar
1-2 Yaş: Nesne tanıma, yürüme oyunları, ritmik oyunlar
3-5 Yaş: Rol oyunları, sembolik oyunlar, hamur, su, kum
5-12 Yaş: Kurallı grup oyunları, stratejik ve dikkat geliştirici oyunlar
12+ Yaş: Yaratıcı sanat etkinlikleri, sosyal beceri çalışmaları, bireysel hobi çalışmaları